تعریف توهم از دیدگاه سیدحسن خمینی
پورتال خبری آبی پوشان :
بدون شک توهم یعنی ما خود را مرکز هستی قلمداد کنیم . سید حسن در جمع فیلمسازان گفت : تخیل باعث می شود که انسان زیست اخلاقی داشته باشد و در مقابل توهم عامل اصلی بی اخلاقی می شود …
آیت الله سید حسن خمینی در دیدار فیلم سازان و برگزارکنندگان جشنواره فیلم روح الله طی سخنانی به موضوع رابطه میان «تخیّل» و «توهم» با امراخلاق پرداخت و اظهار داشت: بزرگان اخلاق گفتهاند که توهم علت بیاخلاقی است و در نقطه مقابل، تخیل نیز از مهمترین اموری است که انسان را به زیست اخلاقی رهنمون می کند.
وی با بیان اینکه توهم بدین معناست که انسان خود را مرکز هستی قلمداد کند، افزود: البته یک واقعیت است که انسانها همواره فکر میکنند مرکز هستی هستند که هرکس به آنها نزدیکتر باشد اهمیت بالایی دارد و هرکس هم دورتر باشد، از اهمیت برخوردار نیست.
یادگار ادامه داد: ما با همین رویکرد تاریخ را مطالعه میکنیم و فقط به قلّههای تاریخ توجه میکنیم اما به کسانی که خالق آن قلهها بودند توجهی نداریم، همچون بردگانی که سنگهای اهرام مصر را روی هم گذاشتند و دکتر شریعتی هنگام بازدید از اهرام نامهای را خطاب به آنان نوشت.
وی با بیان اینکه اگر کسانی در تاریخ باشند که حتی در پشت پس وقایع تاریخی باشند اما برای ما غرور بیافرینند مورد توجهمان قرار خواهند گرفت، گفت: همه امور ما حول این وهم میچرخد که خود را مرکز تاریخ و هستی میدانیم و با چنین نگاهی نمیفهمیم چه بر سر دیگران میآید، لذا حرفی میزنیم و مقالهای مینویسیم اما نمیدانیم که سخن ما چه تلخی و مصیبتی به دیگران میرساند، ولی اگر خودمان جای آنان بودیم صدای فریادمان بلند میشد.
وی تخیّل را نقطه مقابل وهم خواند و یادآور شد: تخیل بدین معناست که انسان از مرزهای هویت شخصی خود را پرواز دهد و به جای دیگران بگذارد؛ اینجاست که اگر انسان بتواند خود را بهجای مادری روستایی بگذارد که فرزند او را به زور به اجباری میبرند و سپس به جنگ جهانی دوم اعزام میکنند و او کشته میشود، درک صحیحتری نسبت به آن جنگ پیدا میکند؛ همانگونه که اگر یک سخنران توانست خود را به جای مخاطب قرار دهد لطیفتر و کوتاهتر سخن میگوید.
سید حسن خمینی با تأکید بر اینکه پرواز خیال شرط اخلاقی زیستن است، گفت: اگر خیال را توسعه دهیم جامعهای نرم تر و اخلاقی تر خواهیم داشت.
یادگار امام با بیان اینکه هرچه دامنه تخیل را بیشتر توسعه دهیم در مورد دیگران میتوانیم صحیحتر فکر کنیم و در مورد روابط خود قضاوت صحیحتری بیابیم، به اصل طلایی مشهور اخلاق اشاره کرد و اظهار داشت: در تمام مذاهب و مکاتب گفته میشود که هرچه برای خود میپسندیم برای دیگران هم بپسندیم و هرچه بر خود نمیپسندیم بر دیگران نیز نپسندیم؛ اگر میخواهیم به این مرتبه برسیم باید از مرزهای وجود خود عبور کنیم و بتوانیم خود را به جای دیگران بگذاریم که شرط آن، تقویت قوه خیال است؛ از همین رو از بزرگترین ابزارهایی که میتواند اخلاقگرایی را در جامعه ایجاد کند، سینما است.
سید حسن خمینی با بیان اینکه سینمای ایران دوره خوبی را شروع کرده است، یادآور شد: سینمای بعد از انقلاب نسبت به فیلمفارسیهای قبل از انقلاب در اوج قرار دارد و امروز صاحب فکر و مکتب شده است.
یادگار امام در پایان سخنان خود بر ضرورت توجه به وقایع حاشیه انقلاب و نهضت امام تأکید کرد و گفت: لازم نیست حتما هر فیلمسازی در مورد اصل یک واقعه تاریخی فیلم بسازد بلکه همانگونه که در آثار موفق زیادی دیدهایم میتوان بر اساس سوژهای که در حاشیه واقعهای بزرگ قرار دارد فیلم ساخت و نکات زیادی در مورد آن واقعه را بیان کرد.